जनजागृती जनविकास सामाजिक फाऊंडेशन ही एक नॉन-प्रॉफिट, स्वयंसेवी संस्था आहे, जी समाजाच्या दुर्बल, उपेक्षित आणि संवेदनशील घटकांना उन्नती देण्याच्या उद्देशाने स्थापन करण्यात आली आहे. आम्ही आयकर अधिनियम, 1961 च्या कलम 12A अंतर्गत नोंदणीकृत आहोत आणि शिक्षण, आरोग्य, सक्षमीकरण आणि शाश्वत विकासाच्या उपक्रमांद्वारे सर्वसमावेशक सामाजिक विकास साधण्याचा आमचा उद्देश आहे.
आम्ही असा विश्वास ठेवतो की खरी प्रगती केवळ तेव्हाच शक्य आहे जेव्हा प्रत्येक व्यक्ती — लिंग, सामाजिक पार्श्वभूमी किंवा आर्थिक स्थितीची पर्वा न करता — संधी मिळवून सन्मानपूर्वक जीवन जगू शकते. आमचे प्रयत्न ग्रामीण आणि शहरी भागातील जीवनमान सुधारण्यावर केंद्रित आहेत, ज्यामध्ये दारिद्र्य, निरक्षरता, बेरोजगारी, लिंग असमानता आणि पर्यावरणीय हानी यांसारख्या मूळ कारणांवर काम केले जाते.
आमच्या कार्यक्रमांद्वारे, आम्ही स्वतःवर अवलंबून असलेले समुदाय निर्माण करण्याचा प्रयत्न करतो जिथे लोक शिक्षित, निरोगी असतील आणि स्वतःच्या भविष्यासाठी निर्णय घेण्यास सक्षम असतील. आम्ही सरकारी संस्था, कॉर्पोरेट भागीदार आणि समुदाय गटांसह सहकार्य करतो जेणेकरून प्रत्येक उपक्रम दीर्घकालीन आणि मोजता येणारी परिणाम साधू शकेल.
रुग्णांना आवश्यक असलेली औषधे सहज आणि विनामूल्य उपलब्ध करून देण्यासाठी ही सेवा सुरू करण्यात आली आहे. अनेक वेळा गरिबी, औषधांच्या वाढत्या किंमती किंवा औषधालयांपर्यंत पोहोचण्यातील अडचणींमुळे अनेक रुग्णांना योग्यवेळी उपचार मिळत नाहीत. या समस्येवर मात करण्यासाठी मोफत औषध वितरण सेवा ही एक महत्त्वाची सामाजिक उपक्रम आहे.
या सेवेमार्फत सरकारी व खाजगी रुग्णालयांमध्ये उपचार घेणाऱ्या रुग्णांना आवश्यक औषधे मोफत दिली जातात. डॉक्टरांनी लिहून दिलेल्या प्रिस्क्रिप्शननुसार योग्य औषधांची पूर्तता करण्यात येते. औषधांच्या गुणवत्तेची खात्री करूनच ती रुग्णांना वितरित केली जाते.
सेवेची वैशिष्ट्ये:
सर्व प्रकारच्या सामान्य आजारांसाठी आवश्यक औषधे मोफत उपलब्ध.
गरीब, ज्येष्ठ नागरिक, अपंग आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांसाठी विशेष सुविधा.
प्रशिक्षित फार्मासिस्ट आणि स्वयंसेवकांच्या मदतीने औषध वितरण.
औषधांबाबत मार्गदर्शन, वापराची माहिती व दुष्परिणामांची जाणीव करून देणे.
आरोग्य जनजागृती मोहिमेसोबत औषध वितरण शिबिरे आयोजित करणे.
सेवेचा उद्देश:
प्रत्येक रुग्णाला औषधे मिळविण्याचा समान अधिकार देणे.
आर्थिक अडचणींमुळे उपचार न थांबवणे.
आरोग्य व्यवस्था अधिक समतोल आणि सुलभ बनवणे.
औषधांबाबत जनजागृती वाढवणे आणि योग्य औषध वापर प्रोत्साहित करणे.
जनजागृती म्हणजे समाजातील लोकांमध्ये एखाद्या विषयाबद्दल ज्ञान, समज आणि सकारात्मक विचार निर्माण करण्याची प्रक्रिया. समाजात अनेक वेळा अज्ञान, चुकीची माहिती, परंपरागत समजुती किंवा दुर्लक्षामुळे विविध समस्या उद्भवतात. या समस्या दूर करण्यासाठी आणि समाजाला योग्य दिशेने प्रवृत्त करण्यासाठी जनजागृती मोहिमा अत्यंत आवश्यक असतात.
जनजागृतीचे उद्दिष्ट:
जनजागृतीचा मुख्य उद्देश म्हणजे लोकांच्या विचारसरणीत आणि वर्तनात बदल घडवून आणणे. आरोग्य, शिक्षण, स्वच्छता, पर्यावरण, मतदान, सामाजिक समता, महिला सक्षमीकरण, व्यसनमुक्ती, वाहतूक नियम, तसेच सरकारी योजनांविषयी माहिती देऊन लोकांना सक्रिय सहभागासाठी प्रोत्साहित करणे हे जनजागृतीचे प्रमुख ध्येय आहे.
जनजागृतीची साधने:
जनजागृती करण्यासाठी अनेक माध्यमांचा वापर केला जातो, जसे की –
वृत्तपत्रे, दूरदर्शन आणि रेडिओ
समाजमाध्यमे (सोशल मीडिया)
पोस्टर, बॅनर, फलक आणि पत्रके
रॅली, प्रबोधनात्मक नाटके आणि चित्रफिती
शालेय, महाविद्यालयीन किंवा ग्रामस्तरावरील कार्यक्रम
जनजागृतीचे फायदे:
समाजात सकारात्मक बदल घडतो.
लोक शिक्षित, सजग आणि जबाबदार बनतात.
चुकीच्या प्रथांचा, अंधश्रद्धांचा आणि गैरसमजुतींचा नायनाट होतो.
आरोग्य, स्वच्छता आणि पर्यावरण संवर्धनाबाबत जागरूकता वाढते.
शासनाच्या योजना आणि उपक्रमांबाबत जनतेचा सहभाग वाढतो.
उदाहरण:
उदा. “स्वच्छ भारत अभियान”, “बेटी बचाओ बेटी पढाओ”, “एड्स प्रतिबंधक मोहीम”, “वाहतूक नियम पाळा”, “पाणी बचत करा” इत्यादी हे सर्व जनजागृती मोहिमांचे उत्कृष्ट उदाहरण आहेत.
मोफत आरोग्य तपासणी शिबिर हा समाजाच्या आरोग्यविषयक उन्नतीसाठी राबवला जाणारा एक अत्यंत महत्त्वाचा उपक्रम आहे. या शिबिराचा उद्देश म्हणजे सर्वसामान्य नागरिकांना त्यांच्या आरोग्याची स्थिती जाणून घेण्यासाठी आणि संभाव्य आजारांचे वेळेवर निदान करण्यासाठी मदत करणे.
अनेक वेळा लोकांना लहानसहान तक्रारींकडे दुर्लक्ष करण्याची सवय असते, ज्यामुळे मोठे आजार वाढतात. त्यामुळे अशा मोफत आरोग्य तपासणी शिबिरांद्वारे तज्ज्ञ डॉक्टरांच्या उपस्थितीत सर्व आवश्यक तपासण्या केल्या जातात आणि योग्य वैद्यकीय सल्ला दिला जातो.
शिबिराची वैशिष्ट्ये:
सर्वसामान्य नागरिकांसाठी पूर्णपणे मोफत तपासणी सेवा.
विविध तज्ञ डॉक्टरांकडून सल्ला व मार्गदर्शन.
रक्तदाब, मधुमेह, हिमोग्लोबिन, वजन, दृष्टी, हृदय आणि श्वसन तपासणी यांसारख्या मूलभूत चाचण्या.
गंभीर आजारांचे प्रारंभिक निदान करून वेळेवर उपचाराची संधी.
गरजू रुग्णांना औषधे व आरोग्यविषयक माहितीचे वितरण.
आरोग्य जागरूकता वाढविण्यासाठी माहितीपर पत्रके व सल्ला केंद्र.
उद्देश:
प्रत्येक व्यक्तीला आरोग्य तपासणीची संधी उपलब्ध करून देणे.
आजारांचे लवकर निदान करून उपचार सुलभ करणे.
ग्रामीण व शहरी भागातील आरोग्यविषयक असमानता कमी करणे.
लोकांमध्ये आरोग्य जपण्याची जाणीव निर्माण करणे.